Η ώρα η καλή της Τέχνης

Πριν από περίπου 27.000 χρόνια, ένας από τους πρώτους γλύπτες που εξέθεσε σε εμάς το έργο του, σμίλεψε την «Αφροδίτη του Βίλεντορφ», κάπου στη σημερινή Αυστρία. Είχε υπερτονισμένα τα στήθη και τους γοφούς της, και ενώ είναι δίχως πρόσωπο, έχει ευδιάκριτο το φύλο της. Ήταν η μεγάλη μητέρα, μια θεά της γονιμότητας. Από τότε οι άνθρωποι δεν σταμάτησαν ποτέ να πλάθουν Αφροδίτες, μεταξύ τους και τα «αενάως μοντέρνα» κυκλαδικά ειδώλια της εποχής του Χαλκού, μέχρι στους καιρούς που η καρποφορία της γης δεν ήταν πια μυστήριο. Παρέμενε, όμως, μυστήριο η γονιμότητα των ανθρώπων, που άρχιζε με την ευλογία της κοινωνίας και των θεών, τον γάμο. Και καθώς η τέχνη υπάρχει για να εξερευνά τα μυστήρια της ζωής δημιουργώντας την εικόνα τους, ο ζωγράφος του Εδιμβούργου – που ήταν από την Αττική – χάραξε πάνω στη λήκυθο τον γάμο του Πηλέα με τη Θέτιδα (520-500 π.Χ.). Μετά, οι ζωγράφοι ήταν συχνά προσκεκλημένοι σε χαρές, όπως ο Φλαμανδός Γιαν Βαν Άικ, το 1434, στον «Γάμο των Αρνολφίνι», και ο Ρέμπραντ, περίπου το 1665, στον γάμο της «Εβραίας νύφης», δηλαδή, όπως ο ίδιος σχολίασε, μπροστά «στο μεγαλύτερο και πιο φυσικό συναίσθημα».

Στον τόπο που γεννήθηκε η Αφροδίτη, αυτό το κατά τον σπουδαίο Ολλανδό ζωγράφο μεγαλύτερο και πιο φυσικό συναίσθημα, βρισκόταν πάντα στο επίκεντρο της κοινωνικής ζωής και είχε την σφραγίδα της. Και φυσικά οι ζωγράφοι ήταν και εδώ προσκεκλημένοι. Εξάλλου, στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό η ένωση δυο ανθρώπων και η εκκίνηση ενός νέου κύκλου ζωής, ήταν συγκλονιστικό γεγονός που άγγιζε ολόκληρη την κοινότητα. Από τα «Αρραβωνιάσματα» του ακαδημαϊκού Νικολάου Γύζη, τα αρραβωνιάσματα του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας του λαϊκού και αλαφροΐσκιωτου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, ως ην «Επέτειο» του αρραβώνα του «λαογράφου» Σπύρου Βασιλείου με τη σύζυγό του Κική και την προτομή της γυναίκας του γλύπτη Απάρτη, Μαρί-Τερέζ, στην χώρα του έθους, ο γάμος ήταν ένα προσκλητήριο των Τεχνών, η ώρα η καλή, όχι μόνο των εικαστικών, αλλά και της μουσικής, και της ποίησης, και του χορού. Όλα αυτά λες και τα ακούς και τα βλέπεις και τα αισθάνεσαι πίσω από το νυφικό κρεβάτι με φόντο τον μπερντέ του Ευγένιου Σπαθάρη, του Γιάννη Τσαρούχη και πίσω από τις νύφες του, όπως τη «Νύφη από την Ελευσίνα» (1948) σε φυσικό μέγεθος. «Μα η ίδια η φύση είναι μεταφυσική, άμα την προσέξει κανείς και την ερευνήσει» θα πει αργότερα…

Νίκος Γ. Μαστροπαύλος
Δημοσιογράφος-Πολιτισμολόγος

Συμμετέχουν οι ׃

θ. Απάρτης, Μ. Αρντελιάνου, Κ. Ασαργιωτάκη, Σ. Βασιλείου, Ν. Ελευθεριάδη, Θεόφιλος, Μ. Ιωαννίδου, Θ. Κατσιπάνος, Κ. Κερεστετζής, Γ. Κυριακίδης, Χ. Κοντοσφύρης, Α. Λήτη, Σ. Λύτρας, Ζ. Λαγουδάκου, Θ. Μανωλίδης, Γ. Μόραλης, Τ. Ματζαβίνος, Σ. Μπρισκόλα, Ι. Μπονάτσου, Δ.Ντόκος, Μ.Παντελιάς, Α. Παπακώστας, Κ. Παπανικολάου, Κ. Παπατριανταφυλλόπουλος, Ε. Σπαθάρης, Β. Σπεράντζας, Γ. Σταθόπουλος, Γ. Τσαρούχης, Γ. Τσεριώνης, Ε. Χατζημηχάλη.