Ο Ιστορικός της Τέχνης Δημήτρης Παυλόπουλος γράφει:

Η ζωή του Μιχάλη Γκαρούδη θα μπορούσε να δώσει ύλη για αληθινά συγκινητικό μυθιστόρημα. Γεννημένος στο Ελληνοχώρι Έβρου το 1940, μεγάλωσε με τη γιαγιά του, χωρίς να γνωρίσει τους γονείς του, που είχαν στρατευτεί στην αντίσταση εναντίον των κατακτητών. Η φράση «Βιαστείτε! Φεύγουμε!», αποτυπωμένη μια νύχτα στην ψυχή του οχτάχρονου αγοριού, στοίχειωσε τη μνήμη του. Μεγάλωσε στην Ουγγαρία, όπου έζησε έως το 1955. Έφυγε τότε στη Βουλγαρία, όπου σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών «Νικολάι Πάβλοβιτς» της Σόφιας με καθηγητή τον Ίλια Πετρόφ (1903-1975). Τον πατέρα του ο ζωγράφος μας τον συνάντησε στο Παρίσι ύστερα από πάρα πολλά χρόνια —ήταν όμως πια αργά για να απαλυνθούν τα τραυματικά βιώματα της παιδικής ηλικίας… Από το 1986 ο Μιχάλης Γκαρούδης ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.

Στη ζωγραφική του κυριαρχούν οι τύποι από την ελληνική ιστορία και το τοπίο της ελληνικής γης. Αναζητεί τα φορτισμένα σύμβολα, τα οποία θα δυναμώσουν τη σύνδεσή του με το παρελθόν. Παλιότερα σε πίνακές του επιδίωκε αναφορές στη βυζαντινή παράδοση, παραπέμποντας σε τοιχογραφίες ή άλλες θρησκευτικές εικόνες. Η χρήση των επικολλήσεων, ενσωματώνοντας αντικείμενα στον καμβά, εντατικοποιούσε το μήνυμα στα έργα του. Αργότερα δεν θα διστάσει να προχωρήσει σε εικαστικούς συνδυασμούς γεγονότων της σύγχρονης ιστορικής ζωής με μορφές της αρχαίας ελληνικής τέχνης.

Η σειρά με τα ελαιόδενδρα από τη Σαμοθράκη εντάσσεται στο πλαίσιο αυτού του μόνιμου διαλόγου παρελθόντος-παρόντος. Εδώ, με όχημα το κατεξοχήν ιερό ελληνικό φυτό, την ελιά, παρατίθεται το πραγματικό δίπλα στο ζωγραφικό, είναι σαν να εισχωρεί στην επιφάνεια του έργου. Ακόμα και η φωτοσκίαση υπηρετεί την ίδια σχέση: να αναδειχθεί το οριακό σημείο, στο οποίο το παρελθόν διαπερνά και φωτίζει το παρόν, το τότε διαλέγεται με το τώρα. Ο τρόπος που ο Μιχάλης Γκαρούδης χειρίζεται τα υλικά του και τα συσχετίζει μεταξύ τους ενδεχομένως τον φέρνει κοντά στον Κώστα Τσόκλη. Θα ήταν αθέμιτο να αποκλείσουμε στην ιστορία της τέχνης, όπως και γενικότερα στην ιστορία του πνεύματος, τις «εκλεκτικές συγγένειες». Ο Μιχάλης Γκαρούδης έχει κατακτήσει με αγώνα το δικό του ύφος, βασισμένο στο επικίνδυνα ακραίο μεταίχμιο πραγματικότητας και ψευδαίσθησης. Ο ρεαλισμός του παρουσιάζει μια καθαρά ποιητική χροιά. Τα απεικονιζόμενα θέματα χάνουν έτσι την υλική τους υπόσταση, αποκτώντας ιδιότυπη μεταφυσική διάσταση. Ακινητοποιημένα κάπου μακριά στον χώρο και τον χρόνο, γίνονται μνημεία της παρουσίας του ανθρώπου. Άλλωστε την εν χώρω και χρόνω απόσταση φαίνεται ότι υπαινίσσονται οι συχνότερα επιλεγόμενες από τον ζωγράφο κλίμακες χρωμάτων: τονικότητες του γαλάζιου και του γκρίζου, με λίγα θερμά κίτρινα και καφέ, τα οποία δρουν ως εξάρσεις τους.

Ζωγραφική της ωριμότητας, του ανθρώπου που αισθάνθηκε καυτή την ανάσα της ιστορίας πάνω του σε δύσκολους καιρούς και μέτρησε τις πληγές του, η καλλιτεχνική δημιουργία του Μιχάλη Γκαρούδη. Ο ζωγράφος μας αξιοποιεί τόσο τα σχήματα όσο και τα χρώματα σε συνθέσεις γεμάτες αναμνήσεις. Δεν κάνει φιλολογία, δεν φλυαρεί. Σκάβει με οδύνη μέσα του, αποκαλύπτει πτυχές της ιστορίας μας, του κόσμου μας.

Δημήτρης Παυλόπουλος
Λέκτωρ Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών