Η Γκαλερί Έρση παρουσιάζει την ατομική έκθεση ζωγραφικής της Χριστιάνας Γαροφαλίδου την Πέμπτη 4 Οκτωβρίου 2018 στις 20:00 μμ.

«Η συνάντηση με το παρελθόν μας βοηθάει, μας καθησυχάζει και μας διεγείρει», γράφει η Jacqueline de Romilly στο έργο της «Τι Πιστεύω».

Η συνάντηση με το παρελθόν, εμπλουτίζει το παρόν και ενθαρρύνει το μέλλον. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για το ελληνικό πνεύμα, γονιμοποιό του ευρωπαϊκού εδάφους και του δυτικού κόσμου, με την ευρύτερη έννοια.

Και αυτό βέβαια, δεν είναι στερεότυπο, είναι αποτέλεσμα διαχρονικής εμπειρίας και ατομικής επιλογής. «Τίποτα πιο μοντέρνο από τους αρχαίους».

«Ναι, υπάρχει μοντέρνα ανάγνωση του αρχαίου πολιτισμού. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλές αναγνώσεις και όλες χρήσιμες».

Ειδικά όταν επιχειρείται από νέους ανθρώπους, όπως η Χριστιάνα Γαροφαλίδου, η οποία επιλέγει ένα έργο εμβληματικό: Τον Παρθενώνα και από αυτόν τα αετώματα, κορυφαία αρχιτεκτονικά μέλη, με τον γλυπτό τους «διάκοσμο». Υπό τα έκπληκτα βλέμματα των αγαλμάτων, με πρόθεση ευδιάθετη και σύγχρονο βλέμμα, προσθέτει το δικό της διακριτικό σχόλιο στο αρχαίο έργο τέχνης –και αυτό είναι το σημαντικό: Η χειρονομία: Να ξαναδώσουμε τα χέρια σε μια νέα διάσταση.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τίτλος που η καλλίτεχνις επέλεξε, Κρίσεις και Συγκρούσεις, ο οποίος εικονοποιείται, περισσότερο, στη μία από τις δύο ενότητες, την πιο ζωγραφική, με καθοριστικό το κόκκινο – αγαπημένο χρώμα των αρχαίων και όλων των συγκρούσεων, διαχρονικά. Μια μορφή σύγκρουσης συμβαίνει και στην άλλη ενότητα, ανάμεσα στην πλαστικότητα των μαρμάρινων μορφών, και στη μονοδιάστατη, στικτή γραμμή των σχεδιασμάτων, σε εύθραυστη αντίστιξη. Η δυσκολία της μετάβασης στο όποιο επόμενο στάδιο και η απεγνωσμένη προσπάθεια επικοινωνίας, ανιχνεύεται πίσω από τις γραμμές.

Με σεβασμό στον αρχαίο τρόπο, η Χριστιάνα Γαροφαλίδου ιδιοτροπεί δημόσια, επιζητώντας μία κρίση – κριτική, που προάγει τον διάλογο και στηρίζει κάθε υποσχόμενο θάρρος.

Απόσπασμα από το κείμενο
Η ένωση των θραυσμάτων με σύγχρονο βλέμμα της

Δρ. Βιβή Βασιλοπούλου
Αρχαιολόγος- Κριτικός Τέχνης

Η ένωση των θραυσμάτων
Με σύγχρονο βλέμμα

«Η συνάντηση με το παρελθόν μας βοηθάει, μας καθησυχάζει και μας διεγείρει», γράφει η Jacqueline de Romilly στο έργο της «Τι Πιστεύω».

Η συνάντηση με το παρελθόν, εμπλουτίζει το παρόν και ενθαρρύνει το μέλλον. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για το ελληνικό πνεύμα, γονιμοποιό του ευρωπαϊκού εδάφους και του δυτικού κόσμου, με την ευρύτερη έννοια.

Και αυτό βέβαια, δεν είναι στερεότυπο, είναι αποτέλεσμα διαχρονικής εμπειρίας και ατομικής επιλογής. «Τίποτα πιο μοντέρνο από τους αρχαίους».

«Ναι, υπάρχει μοντέρνα ανάγνωση του αρχαίου πολιτισμού. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλές αναγνώσεις και όλες χρήσιμες».

Ειδικά όταν επιχειρείται από νέους ανθρώπους, όπως η Χριστιάνα Γαροφαλίδου, η οποία επιλέγει ένα έργο εμβληματικό: Τον Παρθενώνα και από αυτόν τα αετώματα, κορυφαία αρχιτεκτονικά μέλη, με τον γλυπτό τους «διάκοσμο».

Υπό τα έκπληκτα βλέμματα των αγαλμάτων, με πρόθεση ευδιάθετη και σύγχρονο βλέμμα, προσθέτει το δικό της διακριτικό σχόλιο στο αρχαίο έργο τέχνης –και αυτό είναι το σημαντικό: Η χειρονομία: Να ξαναδώσουμε τα χέρια σε μια νέα διάσταση.

Στην αρχαϊκή εποχή, σημαίνον και σημαινόμενο, φόρμα και περιεχόμενο, είναι συνδεδεμένα. Ωστόσο, ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ., της Χρυσής Εποχής, ο Γοργίας, στον πλατωνικό διάλογο, αναρωτιέται αν υπάρχουν λέξεις που θα μπορούσαν να εκφράσουν, ακριβώς, την σκέψη μας.

Η τέχνη έχει εφεύρει ένα δικό της διαλεκτικό τρόπο, ένα άλεκτο ιδίωμα, για να συνοψίσει το μέτρο και την ηθική σε μία επιτομή αισθητικής, που δεν χρειάζεται λέξεις για να εκφραστεί. Εδώ, το αρχαίο έργο τέχνης μεταφέρεται φωτογραφικά, στον καμβά και καλείται να συνυπάρξει με την σύγχρονη γραμμή.

Η δική της παρέμβαση διατίθεται στην καινούργια συνθήκη, υποδηλώνοντας την «παρούσα κατάσταση πραγμάτων», σε μία ανυποψίαστη σύζευξη. Στην απροσδόκητη αυτή συνάντηση, η ειλικρίνεια των προθέσεων είναι διαυγής, το ίδιο και η τόλμη της νεαρής ζωγράφου, η οποία υπηρετεί, εκτός των άλλων, και μία πτυχή της δημοκρατίας, που δεν γνωρίζει αποκλεισμούς και συγκρίσιμα μεγέθη.

Η Χριστιάνα Γαροφαλίδου προσέρχεται, οικειοθελώς, σε ένα προδιαγεγραμμένο αγώνα, αλλά το επιχειρεί με την αυτοπεποίθηση της ηλικίας της και το κεκτημένο της ελευθερίας στην τέχνη. Με οδηγό την περίσκεψη και όχι την παρόρμηση, το έργο της καταγράφεται ως Cosamentale και όχι μόνον sentimentale. Και αυτό δεν είναι λογοπαίγνιο. Είναι mentalité που δείχνει γιατί δεν πρέπει να καταργηθούν τα λατινικά στα σχολεία και γιατί πρέπει να προστατεύεται η παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά, κατ’εξοχήν παγκόσμια γλώσσα, που δεν χρειάζεται μετάφραση, ενώ παραμένει ανοικτή σε κάθε ερμηνεία.

Από την κεντρική εικόνα των δύο θεών που διεκδικούν το όνομα της πόλης στο αέτωμα, ως τα δικαιώματα των πολιτών και τον αγώνα των καλλιτεχνών για την ελευθερία της έκφρασης, τίποτε δεν είναι δεδομένο. Η δημοκρατία είναι καθημερινή κατάκτηση και κάθε εναλλακτική προσέγγιση στα έργα τέχνης, το ίδιο «ασφαλής» με τις άλλες. Ο αγώνας διαρκής και άνιση η έκβαση. Ωστόσο, η Χριστιάνα Γαροφαλίδου δείχνει αποφασισμένη γι’ αυτή τη μάχη, αποδεχόμενη εκ των προτέρων το αποτέλεσμα.

Με εμφανώς ευγενή διάθεση, παρεμβαίνει διακριτικά και χωρίς να αποδομεί την εικόνα, αποκαθηλώνει το δέος και γεφυρώνει την απόσταση που χωρίζει το ιερό από το «βέβηλο», τον Όλυμπο από την καθημερινή ζωή. Με καθαρή ματιά και την αθωότητα ως επιλογή, αυτήν που χάσαμε εξ αμελείας και αναζητούμε εκ προμελέτης.

Η παρέμβασή της λειτουργεί διαλεκτικά, σαν μια θεατρική δράση, σε νοητή πολιτισμική σκηνή. Η πρόκληση είναι μεγάλη και εκείνη δεν αντιστέκεται στον πειρασμό να αντι-μιλήσει. Είναι μια πρόταση ειλικρινής στις προθέσεις της, υπερ-ρεαλιστική στη σχέση της με την πραγματικότητα και αισιόδοξη για την επανένωση των θραυσμάτων, μέσα μας και έξω, στη φυσική ή διασταλτική της ερμηνεία –κυριολεκτικά ή μεταφορικά.

Από τη συλλογική τραυματική εμπειρία μας καλεί να συνενώσουμε τα διάσπαρτα μέλη της μεγάλης εικόνας, σε ένα Όλον αυτογνωσίας. Τόσο δύσκολο, τόσο αναγκαίο: «χαλεπόνγνώναι σαυτόν», αλλά και υπέροχο.Όπως και η πορεία από το Εγώ στο Εμείς.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τίτλος που η καλλιτέχνις επέλεξε, Κρίσεις και Συγκρούσεις, ο οποίος εικονοποιείται, περισσότερο, στη μία από τις δύο ενότητες, την πιο ζωγραφική, με καθοριστικό το κόκκινο – αγαπημένο χρώμα των αρχαίων και όλων των συγκρούσεων, διαχρονικά.

Μια μορφή σύγκρουσης συμβαίνει και στην άλλη ενότητα, ανάμεσα στην πλαστικότητα των μαρμάρινων μορφών, και στη μονοδιάστατη, στικτή γραμμή των σχεδιασμάτων, σε εύθραυστη αντίστιξη.

Η δυσκολία της μετάβασης στο όποιο επόμενο στάδιο και η απεγνωσμένη προσπάθεια επικοινωνίας, ανιχνεύεται πίσω από τις γραμμές.

Με σεβασμό στον αρχαίο τρόπο, η Χριστιάνα Γαροφαλίδουιδιοτροπεί δημόσια, επιζητώντας μία κρίση – κριτική, που προάγει τον διάλογο και στηρίζει κάθε υποσχόμενο θάρρος.

Έτσι, ερμηνεύοντας η ίδια με έναν ιδιωματικό τρόπο το συγκρουσιακό τοπίο που δημιούργησε με αρχαία υλικά και σύγχρονη αντίληψη, οδηγείται σε καινούργια ερωτήματα. Άλλωστε, ο ελληνικός πολιτισμός, όπως λέει και ο Andre Malraux, είναι ο πολιτισμός της αμφισβήτησης. Και αυτό είναι το μεγαλείο του.

Δρ. Βιβή Βασιλοπούλου
Αρχαιολόγος – Κριτικός Τέχνης